Sâm Ngọc Linh sinh trưởng và phát triển ở độ cao từ 1800m trở lên tại khối núi Ngọc Linh. (Núi Ngọc Linh, một ngọn núi cao 2.578m có độ mùn cao, tơi xốp). Củ sâm có thể nằm ở khe đá, dưới lớp thảm mục, thậm chí trong hốc cây và trên cành cây. Địa hình phân bố đa dạng nên sâm rừng cũng có hình dáng phong phú và đẹp mắt.

Sâm ngọc linh từ tự nhiên cũng như hiện nay sống dưới những tán rừng cây đại thụ hàng ngàn năm cành, lá rơi rụng tạo một lớp thảm mùn, xốp mát có chỗ dày 20-25cm. dưới những tán lá của rừng cây mùa hè vẫn mát mẻ, chiều tối,sớm mai se lạnh.

Cây sâm vào mùa xuân nắng ấm vươn mầm nảy lá, mùa hè ra hoa kết hạt, mùa thu hạt chín đỏ rực, cuối thu đầu đông lá vàng rụi cành và ngủ đông theo chu kỳ tuần hoàn của trời đất.

Củ sâm gồm ba phần: thân rễ (có mắt dạng đốt trúc), rễ củ (trứng) và rễ con. Thân rễ có đường kính 1–2 cm, mọc bò ngang trên hoặc dưới mặt đất độ 1–3 cm. Những củ sâm già này rất cứng, nếu có bị gãy bạn dùng tăm đâm qua cũng khó. Thời điểm tháng 4 hàng năm, sau khi bà con đốt rẫy, mưa nhiều củ sâm dễ bị thối. Nên nhiều khi bạn thấy củ sâm chỉ có 1 nửa. Rễ củ của sâm rừng rất bé hoặc không có và cũng ít rễ con.

Thân khí sinh thẳng đứng, màu lục hoặc hơi tím, nhỏ, có đường kính thân độ 4-8mm, cao 40-100cm. Thường tàn lụi hàng năm tuy thỉnh thoảng cũng tồn tại một vài thân trong vài năm.

Trên đỉnh của thân mang lá là lá kép hình chân vịt mọc vòng với 3-5 nhánh lá. Cuống lá kép dài 6-12mm, mang 5 lá chét, lá chét ở chính giữa lớn hơn cả với độ dài 12–15 cm, rộng 3–4 cm. Lá chét phiến hình bầu dục, mép khía răng cưa, chóp nhọn, lá có lông ở cả hai mặt.

Cây 4-5 năm tuổi bắt đầu có hoa màu vàng nhạt. Quả mọc tập trung ở trung tâm của tán lá khi chín ngả màu đỏ cam với một chấm đen không đều ở đỉnh quả. Mỗi cây trung bình có từ 30-50 quả.

Các nghiên cứu về thành phần hóa học của các loài sâm trên thế giới nói chung và sâm Việt Nam – sâm Ngọc Linh nói riêng có vai trò quan trọng trong việc chứng minh giá trị quý báu của chúng trong chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng. Đặc biệt là thành phần của hợp chất saponin, bao gồm các ginsenosid, vốn được xem là hoạt chất chính quyết định hướng tác dụng bổ, tăng lực và chống stress của các loài sâm thuộc chi Panax, họ Nhân sâm (Araliaceae).

Cho đến nay đã xác định được 103 hợp chất với 84 hợp chất saponin trong các bộ phân dùng của cây sâm như: Thân rễ và rễ củ (Tr&Rc), lá và cọng thân (L&Ct), thân rễ và rễ củ chế biến (Tr&Rc CB), rễ bất định (Rbđ) và rễ tơ (Rt) từ nuôi cấy mô tế bào. Ngoài ra, 113 hợp chất được xác định thêm từ sự phân tích thành phần hóa học trong tinh dầu bằng kỹ thuật sắc ký khí ghép khối phố (GC-MS) của Tr&Rc và L&Ct. Các tinh dầu này được chiết bằng kỹ thuật lôi cuốn hơi nước và CO2 siêu tới hạn. Nâng tổng số các hợp chất có trong các bộ phận dùng đã được đề cập trên lên đến 216 hợp chất.

Từ ngàn xưa Sâm đã được mệnh danh là một loại thảo dược quý hiểm, trong y học cổ truyền của một số nước châu Á trong đó có Việt Nam. Dù được phát hiện muộn hơn 20 loài sâm khác trên thế giới, nhưng sâm Ngọc Linh Việt Nam đã khẳng định dấu ấn và thương hiệu vô cùng mạnh mẽ, không chỉ trong nước và trên thế giới.

Sâm Ngọc Linh được biết đến từ những năm 1960 mọc sâu trong những cánh rừng nguyên sinh trên đỉnh núi Ngọc Linh ở 2 tỉnh Quảng Nam và Kon Tum. Theo các chuyên gia có khoảng 10 loại sâm quý được phổ biến tại Việt Nam, trong đó Sâm Ngọc Linh là loại sâm đặc biệt quý hiếm có giá trị và hàm lượng rất cao.

Các nghiên cứu đã khẳng định Sâm Ngọc Linh có tác dụng chữa bệnh rất hiệu quả, giúp tăng cường hiệu quả hệ miễn dịch, trí nhớ, kháng viêm, chống căng thẳng, chống ung thư và ngăn ngừa lão hoá. Thân, rể, và củ sâm được dùng làm thuốc chữa bệnh. Lá và thân dùng làm trà sâm.

Theo kết quả nghiên cứu của Bộ Y tế, trong số 20 loại sâm được phát hiện trên thế giới thì Sâm Ngọc Linh đang đứng đầu có tới 52 hợp chất SAPONIN có lợi cho sức khoẻ, trong đó có tới 26 loại SAPONIN không có trong các loại sâm khác. Thu suất SAPONIN toàn phần đạt tới 10,8% cao hơn các loại sâm nổi tiếng trên thế giới.